طراحی رابط کاربری یا تجربه کاربری؟ تفاوت UI و UX چیست؟

تفاوت بین UI و UX

آیا این دو یکی هستند یا تفاوت‌هایی با هم دارند؟ آیا افرادی که در زمینه UI کار می‌کنند شرح وظایف مشترکی با کسانی که در حوزه UX کار می‌کنند دارند؟ تفاوت‌ها و هم‌پوشانی‌های مربوط به UI و UX چیست؟‌ برای آشنایی بیشتر با موضوع رابط کاربری و تجربه کاربری سعی خواهیم کرد با بیان دقیق تعاریف هر یک از این مباحث بینش مناسبی به شما ارائه کنیم. همچنین سعی خواهد شد با بیان مثال‌هایی دقیق‌تر به بیان تفاوت‌های UI و UX بپردازیم.

تعریف رابط کاربری

اولین چیزی که باید بدانیم تعریف دقیق هر یک از این مباحث است. رابط کاربری یا User Intetrface به مواردی اشاره دارد که کاربر با آن سر و کار دارد. هر اپلیکیشن یا وب‌سایتی را باز کنید به احتمال زیاد با تصاویر، رنگ‌ها، فونت‌ها، کلید‌ها و… مواجه می‌شوید. طراحی رابط کاربری یا User Interface Design به طراحی همین بخش‌های بصری و تعاملی مربوط به محصولات دیجیتالی گفته می‌شود.

تعریف تجربه کاربری

بد نیست بگوییم که تجربه کاربری، رابط کاربری نیست. در واقع این دو مبحث جدای یک‌دیگر هستند. تجربه کاربری User Experience به احساس کاربر هنگام تعامل با محصول یا خدمت مربوط می‌شود. تجربه کاربر به‌طور معمول ملموس نیست و نمی‌توان به راحتی آن را دید و لمس کرد. سهولت و کاربرپسند بودن تعامل به عنوان یک قانون کلی در تجربه کاربری وجود دارد و هر چه برنامه‌های دیجیتال شما یا ابزارهای دیجیتال شما تجربه بهتری را ارائه کنند یعنی طراحی تجربه کاربری یا User Experience Design به درستی انجام شده است.

وظایف طراحان رابط کاربری و تجربه کاربری

حالا که با تعاریف رابط کاربری و تجربه کاربری آشنا شدید بد نیست بدانید که طراحان در این حوزه‌ها چه می‌کنند. اگر قرار باشد سایت یا اپلیکیشنی طراحی شود، ابتدا باید تحقیق و پژوهش در مورد نیازهای کاربر و جامعه هدف انجام شود. این‌ها وظیفه طراح تجربه کاربری است. او براساس بررسی بازار، رقبا، جامعه هدف و نیازهای دقیق مشتریان سعی در طراحی تجربه کاربری دارد. در واقع او اسنادی را آماده می‌کند که طراح رابط کاربری می‌تواند با استفاده از آن اسناد رابط کاربری مناسب‌تری را برای مشتریان خود ایجاد کند. طراح تجربه کاربری نتایج تحقیقات و پژوهش خود را در مورد بررسی بازار و رقبا مستند می‌کند. در این مسیر طراح با بررسی دقیق ویژگی‌های محصولات مشابه سعی می‌کند ویژگی‌هایی که برای مشتریان الزامی به نظر می‌رسد را مشخص کند. در ادامه او مشخص می‌کند که چه ویژگی‌هایی هستند ولی به نظر نمی‌رسد که کاربرد زیادی داشته باشند و چه ویژگی‌هایی هستند که با اینکه الزامی نیستند ولی می‌توانند حس و حال خوبی در مشتری ایجاد کنند. بعد از بررسی دقیق این ویژگی‌ها، طراح تجربه کاربری به بررسی دقیق‌تر نیازهای مشتری می‌پردازد. جلسات مستقیم با مشتریان احتمالی آینده می‌تواند به او کمک کند تا بداند که آن‌ها دقیق چه چیزی را نیاز دارند. ابزارهایی مانند پرسش‌نامه و مصاحبه نیز می‌تواند برای جمع‌آوری داده‌ها مناسب باشد. در نهایت طراح تجربه کاربری اصول و قواعد کسب‌وکار را بررسی می‌کند و سعی می‌کند داده‌های بدست آمده از مراحل مختلف را جمع‌آوری کرده و به صورت یک‌پارچه آن‌ها را مورد تحلیل قرار دهد. نتیجه یک سند خواهد شد که در آن قواعد و قوانین مهمی درج شده است.
مرحله بعدی مرحله طراحی رابط کاربری است. حال طراح رابط کاربری با استفاده از داده‌هایی که طراح تجربه کاربری در اختیار او قرار داده است سعی خواهد کرد طراحی گرافیکی،‌فونت و رنگ و المان‌های تعاملی را با توجه به نیاز کاربران که توسط طراح تجربه کاربری شناسایی و تحلیل شده انجام دهد. اما همه چیز همین جا تمام نخواهد شد. این مسیر باز هم ادامه پیدا می‌کند و در یک چرخه هر روز طراحی تجربه کاربری و رابط کاربری بهتر از قبل خواهد شد. در واقع طراح تجربه کاربری بعد از این که محصول طراحی و پیاده‌سازی شد با استفاده از مشاهده رفتار کاربران و گرفتن بازخورد از آن‌ها می‌تواند به بهبود تجربه کاربری کمک کند.

رابط کاربری یا تجربه کاربری

طراحی رابط کاربری فرآیند طراحی نحوه ظاهر و رفتار رابط های دیجیتال است. تمام ویژگی‌های بصری و تعاملی وب‌سایت‌ها، نرم‌افزارها و برنامه‌ها از رنگ‌ها و تایپوگرافی گرفته تا دکمه‌ها، اسکرول‌ها، انیمیشن‌ها و موارد این چنینی را پوشش می‌دهد. در مقابل طراحی تجربه کاربری برنامه‌ریزی دقیق برای ایجاد تجربه بهتر کاربر است. در درجه اول بر ایجاد محصول یا خدماتی تمرکز می‌کند که یک مشکل کاربر را حل می‌کند و مطمئن می‌شود که راه‌حل پیشنهادی برای استفاده‌کننده آسان و لذت بخش است.

تجربه کاربری خوب یا بد

بیایید مثالی بزنیم فرض کنید که می‌خواهید برای امانت گرفتن کتاب به کتابخانه محلی خود بروید. اگر همه چیز خوب پیش برود، پنج دقیقه دیگر از کتابخانه خارج می‌شوید. کارت عضویت خود را اسکن می‌کنید تا وارد شوید، علامت‌های بسیار واضح را دنبال می‌کنید تا بخش مورد نظر خود را پیدا کنید، قفسه‌های سازمان‌دهی شده بر اساس حروف الفبا را مرور می‌کنید تا کتاب مورد نظر خود را پیدا کنید، آن را با استفاده از دستگاه تسویه‌حساب خودکار برای یک هفته امانت ثبت می‌کنید و خارج می‌شوید.
حال بیایید یک سناریوی جایگزین را تصور کنیم. شما به کتابخانه می رسید و برای ورود باید پشت میز صف بکشید زیرا گزینه‌ای برای اسکن کارت عضویت شما وجود ندارد. فقط یک کتاب‌دار در حال انجام وظیفه است و آن هم از قبل به مشتری دیگری کمک می‌کند، بنابراین شما چاره‌ای جز صبر کردن ندارید. ده دقیقه بعد و بالاخره وارد کتابخانه می‌شوید، اما متوجه می‌شوید که هیچ تابلوی راهنمایی برای بخش‌های مختلف وجود ندارد. راه خود را به سمت میز پذیرش باز می‌کنید تا بپرسید بخش علمی تخیلی کجاست. شما در نهایت بخش مناسب را پیدا می‌کنید، اما قفسه ها در هرج و مرج هستند. هیچ سیستمی وجود ندارد، فقط باید به صورت تصادفی کتاب‌ها را مرور کنید و امیدوار باشید که کتاب مورد نظرتان را پیدا می‌کنید. سی دقیقه بعد و شما هنوز کتاب خود را پیدا نکرده‌اید. ناامید، کتابخانه را ترک می‌کنید و با خود عهد می‌کنید که دیگر پای خود را به این کتابخانه نگذارید.
اولین کتابخانه برای اطمینان از تجربه کاربری مثبت طراحی و ساخته شده است، در حالی که کتابخانه دوم نه. تاثیر طراحی تجربه کاربری روی کاربر بسیار زیاد است و به شدت بر احساس او در مورد خدمات به عنوان یک کل تاثیر می‌گذارد. کتابخانه اول می‌تواند انتظار مشتریان خوشحالی را داشته باشد که بارها و بارها برمی‌گردند، در حالی که کتابخانه دوم می‌تواند انتظار تعداد بازدیدکنندگان رو به کاهشی داشته باشد. این اهمیت و ارزش UX است.

کاربرد و هدف طراحی تجربه کاربری

طراحی UX همیشه نیازهای کاربران نهایی را در نظر می‌گیرد و هدف آن ایجاد محصولات و خدماتی است که مواجهه با آن‌ها آسان و لذت بخش باشد. فرآیند طراحی UX شامل درک کاربر هدف از طریق تحقیقات کاربر، تعریف مشکلی که باید حل شود، ارائه ایده‌هایی برای راه‌حل‌های بالقوه، ترسیم طرح‌بندی محصول یا خدمات، در نظر گرفتن تمام اقدامات و مراحل ممکن برای راحتی بیشتر کاربر است. آزمایش‌هایی را برای اطمینان از در دسترس بودن و شهودی بودن تجربه استفاده از محصول نهایی انجام دهید.
اجازه دهید همین مثال را بسط دهیم. همان طور که در مثال دیدید طراحی UX به معنای واقعی کلمه برای هر چیزی که یک فرد می‌تواند با آن روبرو شود یا تجربه کند، اعمال می‌شود. از سوی دیگر، طراحی رابط کاربری به طور انحصاری به صفحه‌نمایش‌ها و رابط‌های دیجیتال مربوط می‌شود. رابط کاربری را می‌توان نقطه تعامل بین انسان و رایانه معرفی کرد.
فرآیند طراحی UI نیز بسیار متمرکز بر کاربر است و هدف همیشه ایجاد رابط‌هایی است که استفاده از آن‌ها آسان باشد و به کاربر اجازه دهد یکپارچه از نقطه A به B حرکت کند. با این حال، برخلاف UX که گسترده و فراگیر است، UI متمرکز است. در مورد طراحی و چیدمان صفحه نمایش‌های دیجیتال و همچنین عناصر منفرد آن‌ها طراحی را انجام می‌دهد. این موضوع شامل مواردی مانند دکمه‌ها، حرکات المان‌ها، اسکرول، منوها، تایپوگرافی، تصاویر، رنگ‌ها، انیمیشن‌ها و انتقال از یک صفحه به صفحه دیگر می‌شود.

معماری و طراحی تجربه کاربری

اگر یک سازه معماری را در نظر بگیریم این معمار است که سوالات مهم اولیه را می‌پرسد. او می‌پرسد که قرار است چه چیزی بسازیم؟ چرا می‌خواهیم آن را بسازیم؟ این سازه را برای چه کسی می‌سازیم؟ چطور قرار است آن را بسازیم؟ چه زمانی قرار است این سازه ساخته شود؟ در چه مکانی این سازه را خواهیم ساخت؟ این سوالات بنیادین هستند. سوالاتی که چیستی، چرایی، چگونگی، زمان و مکان و این که قرار است برای چه کسی ساخته شود را مشخص می‌کنند.
طراح تجربه کاربری هم مانند معمار در حوزه دیجیتال عمل می‌کند. اوست که مشخص می‌کند محصول برای چه کسی و چگونه باید طراحی شود. داده‌های اولیه که طراحان تجربه کاربری از کاربران و بازار و صنعت و رقبا بدست می‌آورند پایه و اساس پاسخ به این سوالات است. اوست که باید تعیین کند اساس برنامه‌های دیجیتال چگونه باشند. در واقع نگاه معماری یکی از نیازهای اساسی طراحان تجربه کاربری است در حالی که طراح رابط کاربری بیشتر نیاز به پیش‌زمینه‌های گرافیکی و هنری دارد.

جمع‌بندی

در این مطلب با تعریف رابط کاربری و تجربه کاربری آشنا شدیم. همچنین به شباهت‌ها و تفاوت‌های UI و UX پرداختیم. در ادامه با چند مثال عمق بیشتری از این دو مبحث را مرور کردیم. در نهایت اگر شما نیازمند طراحی تجربه کاربری یا رابط کاربری هستید می‌توانید با کارشناسان ما در آژانس دیجیتال اپروچ در ارتباط باشید.